Ülser nedir?
Ülser, mide ya da onikiparmak bağırsağının, mide asidi ve pepsin gibi sıvılar tarafından tahrip edilip doku kaybının oluşmasıdır. Doku kaybının yanı sıra mide ya da onikiparmak bağırsağında pepsinin de etkisi ile yaralar oluşur. Enflamasyon adı verilen bu yaralar, Türkiye’de mideden çok onikiparmak bağırsağında görülür. Midede oluşan ülserler gastrik ülser, onikiparmak bağırsağında oluşan ülserler duoedenum ülseri veya bulber ülser olarak adlandırılır. 3-5 mm’den 5 cm’e varan genişlikte olabilirler.
Ülserin belirtileri nelerdir?
Ülserin en sık rastlanan belirtisi, karnın üst kısmında yanma şeklinde hissedilen ağrıdır. Özellikle öğün aralarında kendini daha çok gösteren ülser, özellikle onikiparmak ülseri olan kişileri gecenin herhangi bir saatinde uyandırabilir. Diğer belirtiler ise şöyledir:
Bulantı
Hazımsızlık
Şişkinlik ve gaz
İştahsızlık
Kilo kaybı
Sık acıkma
Kusma ile gelen rahatlama
Yemek yedikten sonra mide ağrısı
Kadınlarda mı yoksa erkeklerde mi daha sık karşılaşılır?
Ülser erkeklerde, kadınlara oranla üç kat daha fazla görülür. Yaşam boyu ülser görülme oranı erkeklerde yüzde 11-14, kadınlarda ise yüzde 8-11’dir. ABD’de erkek ve kadınlarda görülme oranı eşitken Batı Avrupa’da ise erkeklerde kadınlardan 2-3 kat fazla görüldüğü bildirilmiştir. Özellikle 30-50 yaş grubunda daha çok görülen ülser, 60 yaş civarında kadınlarda daha çok ortaya çıkar.
Ülsere yol açan faktörler nelerdir?
Midenin koruyucu mekanizmaları ve midede sorun yaratacak mekanizmalar arasında bir dengesizlik ortaya çıkar ise kişide mide şikayetleri başlar. Ülserin ortaya çıkmasını kolaylaştıran bazı faktörler vardır. İnsan vücudunda mekanik ve fizyolojik etkileri olan helicobacter pylori adı verilen bir bakteri, sigara ve alkol tüketimi ile ve bazı ilaçlar ülsere neden olan en önemli etkenlerdir. Bunun yanı sıra genetik faktörler, dengesiz ve sağlıksız beslenme düzeni, besinlerde hijyene dikkat etmemek, aşırı tuz tüketimi, besinleri az çiğnemek, uzun süre aç kalmak,mideyi fazla doldurmak, uykusuzluk, yorgunluk, stres ülserin nedenleri arasında sayılabilir.
Ülser nasıl teşhis edilebilir?
Ülser teşhisinin en doğru yöntemi endoskopidir. Ülserin mide kanserine dönüşmesini önlemede ülserin endoskopi ile erken teşhis edilebilmesi çok önemli.
Ülser tedavisi nasıl yapılır?
Ülser tedavisinde helicobacter pylori asidini baskılayan ilaçlar ve pozitif bulunursa enfeksiyona yönelik antibiyotik tedavisi verilir. Ülser ilaçları mide asitlerini azaltarak kişinin yakınmalarını rahatlatır. Bunun yanı sıra mide asidinin ülser üzerine etkisini ortadan kaldırarak, iyileşmeyi sağlar. Çoğu ülser ilaç tedavisi ile iyileşir. İlaç tedavisinin dışında uygulanan diğer yöntem ise asit ve pepsin salgısını engellemek için bu salgıyı uyaran sinirin (vagus siniri) kesilmesine dayanır. Ancak tekrar etme riski olabilir. Bazı ülser vakaları kanama, daralma -tıkanma, delinme gibi sorunlara yol açarsa ameliyat gerekebilir. Ülserler kronik ve tekrarlayıcıdır, hayat kalitesini azaltır. Tedavi edilemeyen bir ülserin iyileşmesi 10- 15 yıl kadar sürer. Bunun yanı sıra ülser diyeti de ülser tedavisinde yardımcıdır.
Ülser diyeti nedir, nasıl yapılır?
Mide yanmasını önlemek için içilen süt bile ülser rahatsızlığını ileri seviyelere götürebilir. Bu nedenle ülser hastaları midelerine iyi gelmeyen, mide salgısını artıran her türlü gıda ve içecekten kesinlikle uzak durmalı.
-Ekşi, acı, soğanlı yiyecekler şikayetleri artırıyorsa onlardan uzak bir beslenme rutini oluşturulmalı. Sigara içmek ülser tedavisini bloke ederek ülserin iyileşmesini geciktirir. Alkol alımı da yüzeysel mukoza direncini bozduğu için gastrit ve ülser gibi hastalıkların tedavisini zorlu hale getirir. Özellikle akut ülserde kesinlikle alkol kullanımından uzak durulmalı.
-Sağlıklı ve düzenli bir beslenme programını uygulayın. Kahvaltı etmeyi ve öğünlerinizi ihmal etmeyin.
-Kızartma, aşırı şekerli, tuzlu ve yağlı tatlılardan uzak durun.
-Yeterli sıvı almaya özen gösterin.
-Çay ve kahveyi sınırlayın.
-Akşamları buharda pişmiş yemekleri tercih edin.
-Küçük porsiyonlar tüketin.
Mideniz uzun süre boş kalmasın.
-Tatlı olarak taze ve kuru meyveler, meyveli yoğurtlar veya sütlü tatlıları tercih edin.